پروژه ملی توان افزایی سمن های محیط زیست و منابع طبیعی برای خود ارزیابی
این پروژه در اسفند ماه 1399 با حمایت معاونت آموزش و مشارکت مردمی، دفتر مشارکت های مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان محیط زیست، با انعقاد قرارداد مستقیم یا غیر مستقیم با اداره کل های استان های کرمان، بوشهر، قزوین و خراسان رضوی توسط تیم اجرایی انجمن پایشگران حامی محیط زیست ( پاما ) شروع به کار نمود.
تشکل های محیط زیستی و منابع طبیعی 31 استان تحت پوشش این پروژه قرار گرفتند. حدود 6 ماه اجرای این پروژه آموزشی طول کشید. به خاطر قرار گرفتن در ایام پاندومی کرونا، 8 معیار مطرح شده در سند خود ارزیابی سمن ها به صورت مجازی توسط اساتید با تجربه و منتخب به نمایندگان 4 استان، تدریس شد
سپس همکاران استانی تیم پاما که خود نیز جزو تیم اجرایی شدند به الباقی استان های زیر مجموعه این 4 استان با روش اجرایی پلکانی آموزش دادند. انجمن پاما مفتخر است که این پروژه کاملا مشارکتی اجرا شد.
از جمله اهداف اصلی این طرح ملی به شرح زیر بود:
افزایش آگاهی و دانش سمن ها نسبت به مفاد سند راهنمای خود ارزیابی و آشنایی با ضرورت پیاده سازی مفاد آن در تشکل ها توان افزایی سمن ها برای گام نهادن در مسیر تکامل و پیشرفت از دو بعد ساختار درونی و ارتباطات بیرونی برای حفاظت از محیط زیست کشور 8 معیار مطرح شده در سند خود ارزیابی تشکل های زیست محیطی و منابع طبیعی محتوای اصلی کارگاههای آموزشی این پروژه موفق بودند که در ادامه با عنوان اصلی و سرفصل های آموزشی کارگاه های برگزار شده آشنا میشویم.
کارگاه تعریف سمن محیط زیستی، معیار و شاخص (دکتر میترا البرزی منش):
سازمان غیر دولتی (NGO) چه تعریفی دارد؟
- تعاریف سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا، سازمان حفاظت محیط زیست از سازمان غیر دولتی بیان شد.
- تاریخچه سازمان های غیر دولتی
- برخی از سازمان های غیر دولتی محیط زیستی مهم جهان
- تقسیم بندی ارایه شده در دانش نامه محیط زیست در مورد سازمان های غیر دولتی محیط زیستی ایران بیان شد.
- تشریح مدل مفهومی ارزیابی عملکرد سازمان های غیر دولتی
- تعریف معیار
- تعریف شاخص و تشریح ضرورت SMART بودن شاخص ها
کارگاه معیار شماره 1 سند خود ارزیابی: چشم انداز، بیانیه ماموریت و ارزش ها ( دکتر سعید نوری نشاط):
- الگوی پیاز
- تعریف و شاخص های بیانیه ماموریت
- تعریف و شاخص های چشم انداز
- اصول ارزشی سمن ها
کارگاه معیار شماره 2 “برنامه ریزی و مدیریت برمبنای نتیجه” (مهندس بهزاد رییسیان):
- مدیریت نتیجه گرا چیست؟
- مدیریت نتیجه گرا در سطوح سازمان، برنامه و پروژه
- تعاریف و مفاهیم و استفاده از چارچوب منطقی
کارگاه معیار شماره 3 “ساختار و فرآیند” ( دکتر هوشنگ جزی)
- مهمترین کارکردهای سازمانهای مردم نهاد
- سازمان و ارکان آن در سمن ها
- طبقه بندی سمن ها
- مراحل طراحی یک سازمان
- فرآیند
- ساختار دروني سمن ها
- بودجه
- موانع فعالیت مؤثر سمن ها
- مراحل عمر سازمانی- نظریه ایساک آدیزس درباره رفتار
- توسعه پایدار
- مهمترین معیارها برای خود ارزیابي
کارگاه معیار شماره 4 شفافیت و پاسخگویی” ( دکتر پدرام موسوی)
- پاسخ گویی:
- سطوح پاسخ گویی
- هدف عینی گذاشتن برای افزایش شفافیت و پاسخگویی
- تمرکز بیشتر به حوزة مالی (نه به همه منابع)
- پاسخگویی برای اثربخشی و کارآیی
- تغییر چارچوب ذهنی و باور
- شفافیت، پاسخگویی فعال است
- تعارض منافع
کارگاه معیار شماره 5 “مدیریت منابع انسانی و مشارکت داوطلبانه” (مهندس ایثار خدادادی)
- جایگاه سازمانهای مردم نهاد در حکمرانی
- تفاوت خیریه ها و سازمان های مردم نهاد
- چهار سطح بلوغ در سازمانهای مردم نهاد
- انسان سازمانی شایسته و توانمند چه خصوصیاتی دارد
- گوناگونی انسان سازمانی
- انواع روابط کار وکارکنان در سمن ها
- دلایل عدم پایداری منابع انسانی در سازمان های مردم نهاد
کارگاه معیار شماره 6 “تامین و مدیریت منابع مالی” (دکتر رضا درمان)
اين روزها سازمانهاي مردم نهاد در تامين مالي دچار مشكل هستند. چرا؟
در دوران كرونا چه اتفاقي در حال وقوع است؟
الف: ابزارهاي شناخت و تحليل در موسسات خيريه
فرصتهاي درآمدزايي در سازمان های مردم نهاد
انواع کمپین جمع سپاری:
پیشران های لازم برای درآمدزایی را شناسایی و ایجاد کنید.
عنوان های اصلی یا سر فصل های آموزشی کارگاه معیار شماره 7 “توان افزایی و ظرفیت سازی در جوامع هدف” ( دکتر ناهید نقی زاده)
بخش اول: مشارکت و رهیافتهای مشارکتی
- چرا مشارکت؟چرا ظرفیت سازی؟ چرا توان افزایی
- سه تفسیر متفاوت از مفهوم مشارکت
- شيوه‌هاي مشارکتي و درجه و مرحلة مشارکت افراد در آنها
- رهیافت های مشارکتي، درجه و مرحلة مشارکت
بخش دوم: توان افزایی و ظرفیت سازی
- مفهوم ظرفیت سازی
- اصول ظرفیت سازی
- مفهوم توان افزایی (توانمندسازی)
- اهمیت توانمندسازی
بخش سوم: برنامه ریزی مشارکتی
- ضرورت برنامه ریزی مشارکتی در طرح های منابع طبیعی
- اصول و فرآیند برنامه ریزی مشارکتی در مدیریت و حفاظت از منابع طبیعی
بخش چهارم: یادگیری و اقدام مشارکتی
- مفهوم «یادگیری و اقدام مشارکتی» و معرفی یکی از فنون بکارگیری این رویکرد در
- مفهوم یادگیری و اقدام مشارکتی
- بکارگیری رویکرد یادگیری و اقدام مشارکتی – روش کار
- بررسی و تحلیل مشارکتی وضع موجود و چالشها
- بارش افکار
- درخت مشکلات
- خط سیر زمانی
- تحلیل رابطه علت و معلولی
بخش پنجم: معرفی کلی مدیریت مشارکتی منابع طبیعی
- دیدگاه کلی در باره مدیریت مشارکتی
کارگاه معیار شماره 8 ” ارتباطات، تعامل و مطالبه گری در راستای حکمرانی مطلوب” (دکتر پدرام موسوی)
IEC:
- تجهیز منابع
- بسیج اجتماعی
- مبحث مرتبط با مدیریت و فرهنگ سازمانی
- عاملی بنیادی و تعین کننده در روابط انسانی
- توجه کمتر
- قدرت
9 – تاکتیک های تاثیرگذاری
خروجی های اصلی این پروژه ملی شامل موارد زیر است
دریافت نظرات تکمیلی سمن های سراسر کشور برای بومی سازی سند خود ارزیابی سمن های محیط زیست و منابع طبیعی
جمع آوری و تحلیل فرم های خود ارزیابی تکمیل شده توسط سمن ها
جمع بندی درس آموخته ها و تجارب طرح ملی به صورت کتابچه نهایی طرح
برگزاری ١٠ کارگاه توان افزایی در سطح هر منطقه توسط اساتید مربوطه
تهیه فیلم از ارایه تمامی اساتید و ایجاد امکان دسترسی به تمامی فیلم ها و سایر اسناد مرتبط
برگزاری ٣٦٠ کارگاه توان افزایی در کل کشور
توان افزایی سمن ها برای بهره برداری از فضای مجازی اسکای روم برای برگزاری کارگاه های آموزشی استانی
به طور کلی اجرای این پروژه جزو افتخارات انجمن پاما به عنوان یک طرح ملی ماندگار محسوب می شود.
