برگزاری کارگاه های هم اندیشی اجرای مشارکتی برنامه مدیریت مناطق

انجمن پایشگران چگونه و چرا در این فعالیت مشارکت نمود

تاکنون مناطق را این گونه مدیریت کرده ایم

• محدوده پارک را برای مردم مشخص نموده ایم.
• برای مردم دستورالعمل هایی در زمینه فعالیت های مجاز و غیر مجاز تدوین کرده ایم.
• بیشترین تمرکز بر اعمال مقررات و ایجاد فشار برای اجرای آن مبذول شده است.
• کمترین توجه به علاقمندی های مردم مستقر در منطقه و اطراف آن صورت گرفته است.
• در اغلب اوقات هیچ گونه تلاشی برای مشارکت مردم در طراحی و مدیریت منطقه به عمل نیامده است.
• در حالی که بسیاری از مقررات تدوین شده بر زندگی جوامع محلی تاثیر مستقیم دارد.

نتیجه این روش

• ارتباط بسیار ضعیف جامعه محلی با مدیریت دولتی منطقه
• تقابل و عدم پشتیبانی مردم از حفاظت از منطقه
• کم رنگ شدن احساس تعلق به منطقه
• شکل گیری شیوه های درآمدزایی ناپایدار در منطقه

معیشت مردم در مناطق چهارگانه

فعالیت اقتصادی انسان در این مناطق باید الگویی از فعالیت پایدار اقتصادی باشد. تلاش برای زندگی به شیوه پایدار، باید در این مناطق تمرین شود تا بعدها بتواند در سطح وسیع وسیع مورد استفاده قرار گیرد.

تمامی تجارب موفق جهانی بر مشارکت مردم به عنوان کلید اصلی موفقیت در حافظت از مناطق تاکید دارند.

یکی از مصوبات کنگره جهانی سویل در تاسیس ذخیره گاه زیست کره همکاری با سازمان های غیردولتی و جذب همکاری جامعه محلی و سایر ذینفعان است. این جمع بندی براساس تجارب مهم و با ارزش فعالیت ذخیره گاه های مختلف در سراسر جهان فراهم شد.

چگونه برنامه های مدیریت مناطق را با ایده مدیریت مناطق را با ایده مدیریت و حفاظت مشارکتی اجرایی کنیم

ذینفعان و حق مندان در مناطق چگونه ممکن است از برنامه های  مدیریت مناطق پشتیبانی کنند؟

توامندی های مورد نیاز جامعه محلی برای مشارکت

جامعه محلی که به خوبی شکل گرفته و متشکل شده است

• توانایی ارائه خدمات با کیفیت و پایدار اقتصادی را داراست.
• باور به فرهنگ، تاریخ، دانش و دل بستگی به منطقه در او زنده است.
• پیام آوران موثری در انتقال اطلاعات در مورد فرهنگ، تاریخ و ویژگی های منطقه تحت مدیریت می باشند.
• اگر جامعه محلی تشکیل نشود، در تصمیم گیری و روند مدیریت دخالت داده نشود نسبت به منطقه حفاظت شده احساس مالکیت نخواهد کرد.

توامندی های مورد نیاز مدیریت مناطق

ایمان و باور به ضرورت مشارکت همه ذینفعان در مدیریت پایداری منطقه

آشنایی با نیازهای جلب مشارکت

• نگرش
• تکنیک
• دانش

ایمان به حکمفرمایی مطلوب برای دستیابی به توسعه پایدار

انجمن پاما با این نگرش به همکاری دفتر زیستگاه ها پرداخت

• همکاری در شکل گیری روند توجه به مدیریت مشارکتی مناطق
• نمایش توامندی تشکل های غیردولتی برای این همکاری
• به اشتراک گذاردن تجارب خود و برخی تشکل ها در جلب مشارکت مردمی با سازمان
• کمک به جلب مشارکت تشکل های غیردولتی در این فرآیند

برگزاری کارگاه های هم اندیشی اجرای مشارکتی برنامه مدیریت مناطق

انتخاب مناطق پایلوت

• احساس ضرورت
• به هنگام بودن کارگاه
• مشارکتی برگزار شدن کارگاه و وجود امکان گفت و شنود بین نظرات

در اختتامیه نشست انزلی، سعی شد یک نظرسنجی کوتاه از شرکت کنندگان به عمل آید. اما تذکر داده شد که فرصت کافی نیست. با این وجود و با اصرار زیاد یکی از کارشناسان درخواست زمان کرد و گفت:

این کارگاه اولین، پر محتواترین و ضروری ترین کارگاه و همایشی بوده است که در بیش از ۲۰ سال دوران کاشناسی خود در آن شرکت کرده است.  این کارگاه یکی از مهم ترین  کارهاست که باید انجام شود و تداوم یابد.

این اظهار نظر مورد تشویق و تایید سایر حاضرین قرار گرفت.

مکان های برگزاری کارگاه های هم اندیشی و مناطق پیشنهادی کارگاه های هم اندیشی اجرای مشارکتی برنامه مدیریت مناطق

• شیراز
• بروجرد
• سمنان
• انزلی

روش مشارکتی انتخاب مناطق نمونه با همفکری کارشناسان از روش ماتریس وزنی استفاده شد.

ابتدا تقسیم بندی کلی با نظر کارشناسان پیشنهاد شد:

تقسیم کلی معیارها

• معیارهای اکولوژیک
• معیارهای اجتماعی- فرهنگی
• معیارهای اقتصادی
• معیارهای مدیریتی

انتخاب معیارهای زیر مجموعه معیارهای کلی در کارگاه مدیریت مناطق

در هر کارگاه برای سه تقسیم بندی کلی بیان شده معیارهای جزئی با بارش فکری و سپس تقسیم بندی در گروه های کاری تعیین شدند.

سعی شد معیارها از نظر تعداد خیلی با یکدیگر فاصله نداشته باشند چون به نظر کارشناسان وزن هر سه معیار کلی تقریبا برابر بود.

بین ۵ تا ۸ معیار بر تقسیم بندی کلی انتخاب شد.

برای هم معیار شاخص های برای امتیازدهی از یک تا ۵ توسط گروه های کاری تعریف شد.

به هر معیار در مقایسه با سایر معیارهای موجود در گروه خود وزنی تعلق گرفت.

این وزن بین ۱ تا ۵ و مثبت یا منفی یا متغییر پیش بینی شد.

سپس ماتریس توسط نمایندگان استان ها امتیازدهی شد.

معیارهای مشترک اکولوژیک 

تنوع اکوسیستمی/ زیستگاهی ٪۱۰۰

گونه های شاخص/ اندمیک/ در معرض تهدید ٪۱۰۰

تنوع گونه های گیاهی و جانوری ٪۱۰۰

تنوع سطوح حفاظتی ٪۱۰۰

وسعت منطقه ٪۱۰۰

اقلیم و آب و هوا/ تنوع اقلیمی  ٪۱۰۰

منابع آب ٪۶۶-۴/۶

کریدورها و مناطق همجوار ملی و بین المللی/ ارتباط اکولوژیک ٪۲۲-۲/۶

یکپارچگی مدیریت ٪۳۳-۲/۶

• معیارهای ویژه اکولوژیک

زمین شناسی و ژئومورفولوژی ۱/۶

قابلیت تجدید پذیری اکوسیستم ۱/۶

فراوانی گونه های گیاهی و جانوری ۱/۶

معیارهای مشترک اجتماعی – فرهنگی

تنوع تعارضات/وجود معادن، صنایع، فعالیت ها مخرب و بهره برداری های غیراصولی/ وجود مستثنیات، دام و شکار ٪۱۰۰

پذیرش و ارتباط با جوامع محلی/ مشارکت پذیری و همکاری جامعه محلی و سمن ها ٪۱۰۰

تنوع قومی و فرهنگی/تنش های قومی/ اعتقادات و باورهای جوامع ٪۸۳-۵/۶

جمعیت اثرگذار/ تعداد روستاهای فصلی و دائمی/ تعداد روستاها ٪۶۷-۴/۶

زیر ساخت ها و امکانات زیربنایی ٪۶۷-۴/۶

وضعیت آموزش و ترویج/ سطح سواد محیط زیستی/ آگاهی عمومی٪۵۰-۳/۶

جاذبه های گردشگری ٪۵۰-۳/۶

سطح تعامل بین سازمان ها و ذینفعان/ تعداد ذینفعان ٪۳۳-۲/۶

معیارهای ویژه اجتماعی- فرهنگی

شدت تعارضات ۱/۶

تاثیر اجتماعی و سیاسی ناشی از اجرای طرح ۱/۶

پیشنهادهای مشارکتی برای تکمیل مطالعات ۱/۶

تصمیمات سیاسی ۱/۶

میزان تعامل ادارات کل با دستگاه های دولتی ۱/۶

وضعیت امنیت منطقه ۱/۶

فاصله از مراکز جمعیتی ۱/۶

حمایت و مشارکت دانشگاه ها

معیارهای مشترک اقتصادی

تنوع منابع درآمد زا و کارآفرینی سبز/ظرفیت های اقتصادی و وجود منابع معیشت جایگزین ٪۸۳-۵/۶

وابستگی معیشتی جوامع محلی به منابع منطقه ٪۶۷

رفاه و درآمد ٪۵۰-۳/۶

استقبال بخش خصوصی در سرمایه گذاری ٪۳۳-۲/۶

پذیرش در شورای اداری استان/ پذیرش توسط سایر ارگان های دولتی ٪۳۳-۲/۶

پتانسیل اقتصادی٪۳۳-۲/۶

معیارهای ویژه اقتصادی

استقبال جوامع محلی در سرمایه گذاری ۱/۶

پذیرش توسط مسئولین و کارشناسان محیط زیست استان ۱/۶

هزینه های اجرای طرح ۱/۶

میزان جذب اعتبارات ملی و استانی ۱/۶

امکان حمایت های دولتی و غیردولتی ۱/۶

نتیجه گیری کارگاه های هم اندیشی اجرای مشارکتی برنامه مدیریت مناطق

کارشناسان با حضور در این کارگاه مسايل زیر را مطرح کردند.

• چالش های اجرای برنامه مدیریت مناطق
• ضرورت تکمیل مطالعات
• نگاهی گذرا به تعامل و مشارکت با کلیه ذینفعان
• نیاز است این تصویرکلی با برگزاری کارگاه های عملی تر و اجرایی تر و با مشارکت ذینفعان و در موارد مشخص تکمیل شود که خود کارشناسان به خوبی به این ضرورت اشاره کردند.

نکات ویژه 

• توجه به سرمایه گذاری توسط جامعه محلی در نگاه کارشناسان اندک مشاهده شد.
• توجه به تکمیل مطالعات با جمع آوری نظریات کلیه ذینفعان
• استخراج نیازهای جامعه محلی و تعریف مشارکتی پروژه های پایدار و سودمند اقتصادی که در زمره کمبود مطالعات است، باید مورد توجه قرار گیرد.
• فعالیت های پایدار اقتصادی نیازمند حمایت است این حمایت فنی، اقتصادی، آموزشی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
• مشارکت دانشگاه ها و مراکز علمی و پژوهشی کشور و سایر کشورها.
• توجه به جلب حمایت و همکاری های بین المللی.

جهت اطلاعات بیشتر میتوانید با پشتیبانی تماس گرفته و یا به سایت ما مراجعه نمایید.